Viêm da cơ địa là bệnh gì ? Đây là một trong những thắc mắc phổ biến của nhiều người khi gặp phải tình trạng da khô, ngứa rát và dễ tái phát theo mùa. Hãy cùng YB Spa tìm hiểu chi tiết hơn về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị đúng cách ngay trong bài viết sau để giúp bạn dễ dàng kiểm soát và hạn chế tái phát trong thời gian dài nhé.
Viêm da cơ địa là bệnh gì?
Viêm da cơ địa là bệnh gì mà khiến nhiều người phải lo lắng mỗi khi làn da xuất hiện tình trạng ngứa rát, khô sần và bong tróc?
Theo các chuyên gia da liễu, viêm da cơ địa – hay còn gọi là chàm thể tạng hoặc viêm da dị ứng – là một bệnh lý da mãn tính, không lây lan nhưng gây ra cảm giác ngứa ngáy, khô da và viêm đỏ kéo dài. Căn bệnh này có xu hướng tái phát theo chu kỳ, đặc biệt là khi thời tiết thay đổi hoặc cơ thể tiếp xúc với các yếu tố dị ứng.
Đặc điểm và sự khác biệt của viêm da cơ địa
Đặc điểm nhận dạng
Viêm da cơ địa là tình trạng viêm da mãn tính, thường khởi phát với các triệu chứng ngứa, da khô, tróc vảy, mẩn đỏ và có thể kèm theo mụn nước li ti. Bệnh có thể thuyên giảm và bùng phát xen kẽ, tùy vào cơ địa và yếu tố môi trường.
So sánh viêm da cơ địa với các bệnh da liễu khác
| Bệnh lý | Nguyên nhân / Đặc điểm | Khác biệt so với viêm da cơ địa |
| Viêm da tiết bã | Do tuyến bã nhờn hoạt động quá mức, thường gây nhờn và bong vảy ở vùng da có nhiều tuyến dầu (trán, mũi, ngực). | Viêm da cơ địa thường là da khô, ngứa lan tỏa, không có tình trạng nhờn. |
| Vảy nến | Gây ra các mảng da dày, có vảy bạc trắng rõ rệt. | Viêm da cơ địa chỉ có vùng da đỏ, ngứa, ít vảy hơn. |
| Mề đay | Gây nổi mẩn đỏ dạng sẩn phù, xuất hiện đột ngột và biến mất nhanh. | Viêm da cơ địa kéo dài, mãn tính, không tự biến mất trong thời gian ngắn. |
| Viêm da tiếp xúc | Xảy ra khi da tiếp xúc trực tiếp với chất kích ứng (hóa chất, kim loại, mỹ phẩm…). | Viêm da cơ địa thường khởi phát do yếu tố bên trong cơ thể như di truyền, miễn dịch, môi trường chứ không do tiếp xúc ngoài da. |
Triệu chứng nhận biết viêm da cơ địa
Hiểu rõ triệu chứng là bước quan trọng để nhận biết và điều trị đúng hướng. Theo chuyên gia của YB Spa, các dấu hiệu viêm da cơ địa thường tiến triển qua từng giai đoạn khác nhau.
Dấu hiệu phổ biến
- Ngứa dai dẳng: Đây là biểu hiện đặc trưng nhất, thường nặng hơn vào ban đêm, khiến người bệnh khó ngủ và dễ gãi, làm da tổn thương.
- Da khô và bong tróc: Lớp sừng trên bề mặt da mất đi độ ẩm, dẫn đến da nứt nẻ, sần sùi.
- Phát ban đỏ: Xuất hiện các mảng da đỏ, rát, đôi khi kèm mụn nước nhỏ.
- Dày da: Do gãi hoặc cọ xát liên tục, vùng da viêm có thể dày lên, sẫm màu hơn bình thường.
- Mụn nước li ti: Trong giai đoạn cấp, da có thể nổi các mụn nhỏ chứa dịch, dễ vỡ khi chạm vào.
Vị trí thường gặp
Viêm da cơ địa có thể xuất hiện ở nhiều vùng trên cơ thể, tùy độ tuổi và cơ địa mỗi người:
- Trẻ nhỏ: Thường gặp ở mặt, má, cổ và cánh tay.
- Người lớn: Phổ biến ở khuỷu tay, đầu gối, bàn tay, bàn chân, cổ hoặc vùng da đầu.
- Một số trường hợp: Viêm da có thể lan rộng toàn thân, gây ngứa và bong tróc dữ dội.
Mức độ biểu hiện
Tùy từng giai đoạn, viêm da cơ địa được chia thành:
- Giai đoạn cấp tính: Da sưng đỏ, ngứa rát, có thể rỉ dịch.
- Giai đoạn bán cấp: Mảng da khô, bong vảy mỏng.
- Giai đoạn mạn tính: Da dày sừng, chai cứng, màu sậm.
Nguyên nhân gây viêm da cơ địa
Viêm da cơ địa là bệnh đa yếu tố, có thể hình thành do cơ địa di truyền, miễn dịch rối loạn và tác động môi trường. Khi hiểu rõ nguyên nhân, bạn sẽ kiểm soát bệnh dễ dàng và hiệu quả hơn.
Yếu tố di truyền và cơ địa
- Di truyền trong gia đình: Nếu bố hoặc mẹ từng mắc viêm da cơ địa, nguy cơ con cái mắc bệnh lên đến 60–70%.
- Liên quan đến bệnh dị ứng khác: Người mắc viêm da cơ địa thường có cơ địa dị ứng, dễ kèm theo hen suyễn, viêm mũi dị ứng hoặc dị ứng thực phẩm.
- Đột biến gen filaggrin: Đây là gen chịu trách nhiệm duy trì hàng rào bảo vệ da. Khi gen này bị đột biến, da trở nên khô và dễ viêm hơn.
Yếu tố môi trường và sinh hoạt
- Ô nhiễm không khí: Khói bụi, hóa chất, hoặc khí thải có thể kích thích phản ứng viêm trên da.
- Khí hậu khô hoặc lạnh: Làm mất nước qua da, khiến da dễ bong tróc và ngứa.
- Tiếp xúc với chất kích ứng: Chất tẩy rửa, nước hoa, xà phòng mạnh là nguyên nhân thường gặp.
- Dị ứng thực phẩm: Hải sản, trứng, sữa, đậu phộng có thể kích hoạt phản ứng dị ứng ở người có cơ địa nhạy cảm.
- Căng thẳng, stress: Stress kéo dài khiến hệ miễn dịch suy yếu, làm bệnh bùng phát mạnh hơn.
Viêm da cơ địa có nguy hiểm không?
Mặc dù viêm da cơ địa không lây, nhưng nếu không được điều trị đúng cách, bệnh có thể gây biến chứng:
- Nhiễm trùng da: Do gãi nhiều khiến da trầy xước, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập.
- Thâm, sẹo hoặc dày sừng: Mất thẩm mỹ, khiến người bệnh tự ti.
- Rối loạn giấc ngủ: Cơn ngứa dữ dội ban đêm ảnh hưởng đến tinh thần và sức khỏe tổng thể.
- Tăng nguy cơ mắc bệnh dị ứng khác: Hen phế quản, viêm mũi dị ứng, viêm kết mạc dị ứng.
Cách điều trị viêm da cơ địa hiệu quả
Điều trị viêm da cơ địa cần dựa trên mức độ tổn thương, nguyên nhân và cơ địa da của mỗi người. Mục tiêu điều trị là giảm viêm – giảm ngứa – phục hồi hàng rào bảo vệ da – ngăn tái phát.
Thuốc bôi chứa corticoid (theo chỉ định bác sĩ)
Đây là nhóm thuốc phổ biến được dùng trong giai đoạn viêm cấp tính, giúp giảm ngứa và sưng đỏ nhanh chóng. Tuy nhiên, corticoid chỉ nên dùng ngắn hạn và bôi đúng liều lượng, vì lạm dụng có thể khiến da mỏng, giãn mao mạch hoặc nhờn thuốc.
Thuốc ức chế miễn dịch tại chỗ
Các loại thuốc như Tacrolimus hoặc Pimecrolimus được sử dụng thay thế corticoid cho các vùng da nhạy cảm như mặt, cổ, mí mắt, giúp giảm viêm mà không gây teo da.
Thuốc kháng histamine
Được kê đơn cho người có triệu chứng ngứa dữ dội, nhất là vào ban đêm. Thuốc giúp giảm ngứa, cải thiện giấc ngủ và giảm hành vi gãi vô thức.
Quang trị liệu (Phototherapy)
Sử dụng ánh sáng UVA hoặc UVB với cường độ phù hợp giúp ức chế phản ứng viêm trên da, đồng thời tăng cường khả năng tái tạo tế bào da. Đây là phương pháp được áp dụng cho người bệnh mạn tính hoặc không đáp ứng thuốc bôi thông thường.
Thuốc kháng sinh và kháng nấm (nếu có bội nhiễm)
Trong trường hợp vùng da viêm bị nhiễm khuẩn thứ phát (do gãi hoặc chăm sóc sai cách), bác sĩ sẽ chỉ định thuốc kháng sinh, kháng nấm hoặc sát khuẩn nhẹ để kiểm soát tình trạng nhiễm trùng.
Lưu ý: Mọi người nên đến các cơ sở điều trị uy tín để được kiểm tra tình trạng da bằng thiết bị chuyên sâu, từ đó đưa ra liệu trình điều trị viêm da cơ địa an toàn, khoa học và cá nhân hóa. Không tự ý sử dụng thuốc khi chưa được thăm khám.
Biện pháp phòng ngừa tái phát viêm da cơ địa
Bên cạnh điều trị, phòng ngừa là yếu tố quan trọng giúp giảm tỷ lệ tái phát và duy trì làn da khỏe mạnh.
Kiểm soát yếu tố môi trường
- Giữ độ ẩm không khí ổn định: Sử dụng máy tạo ẩm khi thời tiết khô hanh.
- Hạn chế khói bụi và hóa chất: Đeo khẩu trang khi ra ngoài, tránh tiếp xúc với sơn, dung môi, hoặc nước rửa chén chứa chất tẩy mạnh.
- Giữ nhà cửa sạch sẽ: Hút bụi thường xuyên, tránh để nấm mốc, lông thú hoặc phấn hoa tích tụ.
Chăm sóc da lâu dài tại nhà
- Duy trì thói quen dưỡng ẩm 2 lần/ngày (sáng và tối).
- Tẩy tế bào chết nhẹ nhàng 1–2 lần/tuần bằng sản phẩm dịu nhẹ.
- Hạn chế cào, gãi hoặc chà xát vùng da viêm, vì điều này chỉ khiến bệnh nặng thêm.
- Khi da có dấu hiệu kích ứng, nên ngưng sử dụng sản phẩm lạ và đến cơ sở chuyên khoa da liễu để được kiểm tra.
Mong rằng bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về viêm da cơ địa là bệnh gì, nguyên nhân và cách phòng ngừa phù hợp. Khi đã nắm rõ các triệu chứng trên, hãy đến ngay cơ sở uy tín để có phác đồ điều trị phù hợp.
Có thể bạn quan tâm:
- Mụn Viêm Có Tự Hết Không? Mụn Viêm Bao Lâu Thì Hết?
- Mụn Viêm Không Nhân Là Gì? Nguyên Nhân Và Cách Trị Hiệu Quả
- Bị Mụn Viêm Nên Kiêng ăn Gì? Những Loại Thực Phẩm Nên ăn
- Mặt Nổi Mẩn Đỏ Như Mụn: Nguyên Nhân Và Cách Điều Trị Hiệu Quả
- Nổi Mụn ở Bắp Tay Do đâu? Cách điều Trị Và Ngăn Ngừa Hiệu Quả
- Bật mí 5 cách trị mụn cấp tốc sau 1 đêm an toàn, hiệu quả
- Cách làm trắng da trong 1 đêm cấp tốc, an toàn
- Cách làm xẹp mụn sưng đỏ sau 1 đêm an toàn, cấp tốc
