Zona có để lại sẹo không? Đây là nỗi lo chung của nhiều khách hàng khi gặp phải những cơn đau rát, mụn nước li ti và cảm giác châm chích khó chịu trên da. Thực tế, zona hoàn toàn có thể để lại sẹo nếu không được chăm sóc đúng cách, đặc biệt ở những trường hợp mụn nước bị vỡ, nhiễm trùng hoặc da bị tổn thương quá sâu. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn toàn diện về nguyên nhân gây sẹo do zona, cách phòng ngừa và giải pháp điều trị hiệu quả theo chuẩn chuyên môn YB Spa.
Tổng quan về Zona (Giời Leo)
Bệnh Zona là gì?
Zona, hay còn gọi là giời leo, là một bệnh lý da liễu do sự tái hoạt động của virus Varicella-Zoster (VZV). Đây chính là loại virus đã gây ra bệnh thủy đậu (trái rạ) trước đó.
Sau khi một người khỏi bệnh thủy đậu, virus VZV không bị loại bỏ hoàn toàn mà ẩn náu dưới dạng không hoạt động (ngủ) trong các tế bào thần kinh cảm giác (hạch rễ sau). Khi hệ miễn dịch suy yếu (do tuổi tác, căng thẳng, bệnh tật, hoặc dùng thuốc ức chế miễn dịch), virus này có thể tái hoạt động, di chuyển dọc theo dây thần kinh ra da, gây nên các triệu chứng của bệnh zona.
Triệu chứng đặc trưng của Zona
Dấu hiệu của zona thường rất dễ nhận biết và diễn tiến theo các giai đoạn rõ ràng:
- Giai đoạn Tiền triệu: Kéo dài từ 2 đến 4 ngày, bệnh nhân thường cảm thấy ngứa, đau rát, hoặc có cảm giác kim châm (dị cảm) ở một vùng da cụ thể trên cơ thể. Cơn đau này có thể rất dữ dội, đôi khi bị chẩn đoán nhầm là các bệnh lý nội khoa khác.
- Giai đoạn Phát ban: Xuất hiện các mảng hồng ban, sau đó nhanh chóng hình thành các cụm mụn nước nhỏ, căng, chứa dịch trong suốt, nằm trên nền da đỏ. Các mụn nước này mọc thành dải, chạy dọc theo đường đi của dây thần kinh (thường chỉ ở một bên của cơ thể).
- Giai đoạn Lành thương: Sau khoảng 7–10 ngày, các mụn nước vỡ ra, khô lại, đóng vảy (vảy tiết) và bắt đầu quá trình lành thương. Đây chính là giai đoạn quyết định khả năng hình thành sẹo.
Đối tượng thường mắc Zona
Bệnh zona có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng nguy cơ và mức độ nghiêm trọng tăng cao ở các nhóm đối tượng sau:
- Người lớn tuổi: Hệ miễn dịch suy giảm theo tuổi tác, đặc biệt là người trên 50 tuổi.
- Người có hệ miễn dịch suy yếu: Bệnh nhân HIV/AIDS, người mắc ung thư, người đang điều trị bằng hóa trị, xạ trị, hoặc sử dụng corticosteroid kéo dài.
- Người chịu căng thẳng (stress) kéo dài: Stress tâm lý và thể chất là yếu tố làm suy yếu hệ miễn dịch, tạo điều kiện cho virus tái hoạt động.
Zona có để lại sẹo không?
Câu trả lời trực tiếp cho thắc mắc “Zona có để lại sẹo không?” là:
Có thể. Zona có thể để lại sẹo, nhất là khi nổi bóng nước nặng, nhiễm trùng, gãi trầy hoặc chăm sóc da không đúng cách. Nếu điều trị sớm và đúng, nguy cơ để lại sẹo sẽ giảm đáng kể.
Mức độ tổn thương da
Sẹo hình thành là kết quả của quá trình sửa chữa tổn thương mô da sâu:
- Tổn thương nông (chỉ ở lớp biểu bì): Các nốt ban đỏ hoặc mụn nước nhỏ, nếu được giữ sạch sẽ và lành tự nhiên, thường chỉ để lại vết thâm hoặc mất sắc tố (tăng hoặc giảm sắc tố sau viêm), và có thể mờ dần theo thời gian.
- Tổn thương sâu (đến lớp hạ bì): Xảy ra khi mụn nước lớn, mụn mủ, hoặc viêm nhiễm nặng. Khi đó, cơ thể phải hình thành mô xơ (collagen) để thay thế mô da bị phá hủy, dẫn đến các loại sẹo vĩnh viễn như sẹo lõm (teo), sẹo lồi, hoặc sẹo phì đại.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ gây sẹo
Quá trình chăm sóc không đúng cách cũng là nguyên nhân chính gây sẹo:
- Gãi, cào xước: Hành động gãi do ngứa làm mụn nước vỡ sớm, gây rách mô da, đưa vi khuẩn từ bên ngoài vào. Điều này không chỉ làm trầm trọng tổn thương ban đầu mà còn tạo điều kiện cho nhiễm trùng thứ phát (bởi vi khuẩn như tụ cầu hoặc liên cầu).
- Nhiễm trùng thứ phát: Khi vùng da bị zona bị nhiễm khuẩn, quá trình viêm kéo dài và sâu hơn, phá hủy mô da ở lớp hạ bì, làm tăng nguy cơ hình thành sẹo vĩnh viễn. Sẹo do nhiễm trùng thường là sẹo lõm.
- Chăm sóc không đúng cách: Sử dụng các bài thuốc dân gian không rõ nguồn gốc hoặc bôi các chất gây kích ứng, làm chậm quá trình lành thương và tăng nguy cơ viêm nhiễm.
- Vị trí tổn thương: Các vùng da dày, da dễ bị cọ xát hoặc vùng da có nguy cơ tăng sinh collagen cao (như ngực, vai) cũng có thể dễ hình thành sẹo lồi hơn.
6 Nguyên tắc phòng ngừa sẹo do Zona hiệu quả
Ngăn ngừa sẹo do zona cần được thực hiện ngay từ những ngày đầu tiên của bệnh.
Sử dụng thuốc kháng virus sớm (theo chỉ định của bác sĩ)
Thuốc kháng virus (như Acyclovir, Valacyclovir, Famciclovir) nếu được dùng trong vòng 72 giờ đầu tiên kể từ khi phát ban, sẽ giúp ức chế sự nhân lên của VZV. Việc này rút ngắn thời gian bệnh, giảm mức độ tổn thương da, từ đó giảm đáng kể nguy cơ hình thành sẹo.
Điều trị đau thần kinh (Postherpetic Neuralgia – PHN)
Cơn đau thần kinh sau zona là biến chứng thường gặp. Điều trị đau kịp thời không chỉ cải thiện chất lượng cuộc sống mà còn giảm nhu cầu gãi, cào xước, từ đó bảo vệ vùng da bị tổn thương.
Giữ vùng da sạch sẽ
- Rửa nhẹ vùng da bị zona bằng nước sạch hoặc xà phòng dịu nhẹ.
- Thấm khô bằng khăn mềm, tránh lau mạnh .
- Giữ vùng da luôn khô thoáng để hạn chế vi khuẩn phát triển.
Vệ sinh đúng cách giúp giảm hơn 40% nguy cơ nhiễm trùng da.
Tránh gãi và cọ xát
Hành động gãi, cào xước do ngứa là một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến mụn nước vỡ sớm, gây rách mô da và làm trầm trọng thêm tổn thương, tăng nguy cơ nhiễm trùng.
Để kiểm soát cơn ngứa, quý khách hàng nên tham khảo ý kiến bác sĩ về việc sử dụng thuốc kháng histamin. Bên cạnh đó, hãy cắt ngắn móng tay và mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát, với chất liệu mềm mại để giảm thiểu sự cọ xát cơ học lên vùng da đang bị zona.
Làm khô vết thương
Trong giai đoạn mụn nước, việc làm khô tổn thương một cách hợp lý sẽ thúc đẩy quá trình đóng vảy và rút ngắn thời gian bệnh. Có thể sử dụng các dung dịch làm se (như Milian) hoặc kem/bột kháng khuẩn theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa da liễu.
Lưu ý: Tuyệt đối không bôi các loại lá cây, dầu, hoặc thuốc dân gian không rõ nguồn gốc lên vùng da đang bị zona, vì chúng có thể gây kích ứng, dị ứng, và làm chậm hoặc ngăn cản quá trình lành thương.
Bảo vệ da khỏi tia UV
Vùng da bị zona, ngay cả khi đã đóng vảy và bắt đầu lành, vẫn vô cùng nhạy cảm với ánh nắng mặt trời (tia UV). Việc tiếp xúc với ánh nắng có thể kích thích tế bào hắc tố (melanin) hoạt động mạnh mẽ, dẫn đến tình trạng tăng sắc tố sau viêm (PIH), khiến vùng da đó bị thâm sạm kéo dài.
Bạn cần che chắn kỹ bằng quần áo bảo hộ hoặc băng gạc y tế, và sử dụng kem chống nắng có chỉ số SPF cao (chỉ sử dụng khi vết thương đã lành hoàn toàn) khi phải ra ngoài.
Zona có để lại sẹo không ? Câu trả lời là có thể, đặc biệt nếu vùng tổn thương không được chăm sóc đúng cách, mụn nước vỡ sớm hoặc nhiễm trùng. Việc hiểu rõ nguyên nhân hình thành sẹo zona, áp dụng biện pháp ngăn ngừa và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp sẽ giúp bạn giảm tối đa nguy cơ sẹo thâm, sẹo lõm.
Nếu đang gặp phải tình trạng sẹo do Zona, YB Spa khuyên khách hàng nên đến các cơ sở da liễu hoặc bệnh viện uy tín để được chuẩn đoán và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
Có thể bạn quan tâm:
- 8 Cách Trị Sẹo Lồi Tại Nhà An Toàn, Hiệu Quả
- Cách Chăm Sóc Da Bị Sẹo Lõm An Toàn, Hiệu Quả Từ A – Z
- Cách Trị Sẹo Lồi Trên Mặt Hiệu Quả Từ Thiên Nhiên đến Công Nghệ Cao
- Kiến ba khoang cắn có để lại sẹo không?
- Trị Sẹo Lồi Bằng Laser Giá Bao Nhiêu? Cập Nhật Bảng Giá Chi Tiết 2025
- Xóa hình xăm có để lại sẹo không?
